Toplantı No : 2010/036
Gündem No : 31
Karar Tarihi : 18.05.2010
Karar No : 2010/UY.II-1409
--------------------------------------------------------------------------------
Şikayetçi:
Güzel İnş. Taah. Eğt. Sağ. San. ve Tic. A.Ş., Cevizlidere Mah. 10. Cad. No: 1/2 Balgat/ANKARA
İhaleyi yapan idare:
DSİ 18. Bölge Müdürlüğü 183. Şube Müdürlüğü, Konya Yolu AFYONKARAHİSAR
Başvuru tarih ve sayısı:
21.12.2009 / 25217
Başvuruya konu ihale:
2009/143782 İhale Kayıt Numaralı "Afyonkarahisar Şuhut İlçe Merkezi 2. Kısım Taşkın Koruma İnşaatı" İhalesi
Kurumca Yapılan İnceleme ve Değerlendirme:
12.05.2010 tarih ve II.Y.28.21.0258/2010-13E sayılı Esas İnceleme Raporunda;
DSİ 18. Bölge Müdürlüğü 183. Şube Müdürlüğü tarafından 03.11.2009 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan “Afyonkarahisar Şuhut İlçe Merkezi 2. Kısım Taşkın Koruma İnşaatı” ihalesine ilişkin olarak Güzel İnş. Taah. Eğt. Sağ. San. ve Tic. A.Ş.’nin 07.12.2009 tarihinde yaptığı şikayet başvurusunun, idarenin 09.12.2009 tarihli yazısı ile reddi üzerine, başvuru sahibinin 21.12.2009 tarih ve 25217 sayı ile Kurum kayıtlarına alınan 19.12.2009 tarihli dilekçe ile itirazen şikayet başvurusunda bulunduğu,
İdare tarafından gönderilen bilgi ve belgelerin incelenmesinden;
4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Karar verilmesinin uygun olacağı hususlarına yer verilmiştir.
Karar:
Esas İnceleme Raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikayet dilekçesinde özetle; ihale sonucunda tespit edilen aşırı düşük teklif sınır değerinin altında teklif vermiş olan, ihale uhdesinde bırakılan Nedsan İnş. Tic. Taah. ve San. Ltd. Şti. dahil bütün isteklilerin, idarece yapılan aşırı düşük teklif sorgulamasına ilişkin olarak yaptıkları teklif açıklamalarının Kamu İhale Genel Tebliğinin 45 inci maddesine uygun olmadığı; bu nedenle ihalenin en uygun teklifi veren firmaları üzerinde bırakılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
Başvuru sahibinin iddiasının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
İdari şartnamenin 2 nci maddesinde ihale konusu işin adının “Afyonkarahisar Şuhut İlçe Merkezi 2.Kısım Taşkın Koruma İnşaatı” şeklinde belirtildiği; miktarı ve türünün ise, “KM:2+490-2+900, L=2*410 m Taş Duvar, KM:2+900-3+558,03, L=636,53, 2*637 m Taş Duvar, KM:3+558,03-3+905,92, L=2*347,89 m Taş Duvar İmal, KM:3+905,92-4+176,09, L=2*270,17 m Taş Duvar İmal, KM:1+952,25-2+270,90 L=313,39 m, 30 cm Harçlı pere, KM:2+270,90-2+278,45 Köprü Girişi Düzenlenmesi, KM:1+492,86-1+952,25, L=450,39 m 30 cm Harçlı Pere, KM:1+492,86-1+500 Arası Brit İmalatı ve Duvar takviyesi, KM:1+934,85-1+957,01 Arası Mevcut Köprü Altına Trapez Beton Kap. Kanal Yapılması (L=22,16 m), KM:1+454,35-1+476,85 Arası Mevcut Brit ve Enerji Kırıcı Havuz Bet. Yenilenmesi, KM:1+374,59-1+454,35 Arası L=71,76 m, 30 cm Harçlı Pere Yapılması, KM:1+371,11 Mevcut Tarımsal Sulama Amaçlı Çevirme Yapısının Yenilenmesi, 1+000-1+371,11, L=2*371,11 Mevcut Taş Duvara İlave Taş Duvar Yapılması, KM:0+950-1+000, L=2*50 m Taş Duvar İmalatı, KM:0+800-0+950 L= 1*150 m Taş Duvar İmalatı, KM:0+100-0+300, L=200 m Taş Tahkimat Yapılması, KM:2+900-2+929,86 Britleri İmalatı (L=16,60 m), 1+753,50, 2+954, 3+952,21 Köprüleri (L=3*7,50 m, E=8,00 m) 3 Adet, 2+890 (Su Çevirme Yapısı Beton İmalatları), 2+890-2+987, L=97 m, b=2m, h=2m Menfez İmalatı (Su Çevirme Yapısı), 2+894 Trapez Sulama Kanalı Mansabı (Seydi Köyü Yolu) b=3m, h=2,50m L=10 m Menfez İmalatı, SİNİR DERESİ KM:0+000-0+050 L=50 m Sol Sahil Taş Duvar İmalatı KM:0+859,57 - 1+732 L=872,43 m Sol Sahil Taş Duvar İmal. SİNİR DERESİ KM:0+853,76 b=3,00m, h=1,50m L=8 m 3 Gözlü Menfez İmalatı, SİNİR DERESİ KM:0+327 b=2,50m, h=1,60m L=10m Menfez İmal. SİNİR DERESİ + ÇAKIR ÖZÜ DERESİ Km:0+000 - 2+929,86 ile 3+679,40 - 4+176,09 Makine ile Kazı Yapılması, Km:2+929,86 - 3+679,40 L= 750 m (Gali Çayı) Dere Yatağının Yeniden Açılması” olarak ifade edildiği;
7.1 inci maddesinin (ğ) bendinde, teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatlar ile bu fiyatlara ilişkin idarenin tanımladığı yapım şartlarına uygun analizler ve teklif bedelini gösteren hesap cetvelinin istendiği;
19 uncu maddesinde teklif ve sözleşme türünün anahtar teslimi götürü bedel olacağının belirtildiği;
49 uncu maddesinden, sözleşmenin imzalanmasından itibaren 10 gün içinde yer teslimi yapılacağı ve işin süresinin yer teslim tarihinde itibaren 700 takvim günü olacağı;
İhale dokümanı kapsamında örnek analiz formatının istekli olabileceklere verildiği;
Görülmüştür.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 60 ıncı maddesinde; “(1) İhale komisyonu verilen tekliflerden, diğer tekliflere veya yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
(2) İhale komisyonu;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen işin özgünlüğü,
Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı açıklamaları, isteklinin teklifinin hesaplanmasına dayanak teşkil eden bütün bilgi ve belgeleri de dikkate almak suretiyle değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. İhale komisyonunca reddedilmeyen aşırı düşük teklifler, geçerli teklif olarak dikkate alınır.
(3) Aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesinde; Kamu İhale Kurumu tarafından aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değer veya sorgulama kriterleri ya da ortalamalar belirlenmiş ise ihale komisyonu bu düzenlemeyi esas alır.” hükmü yer almaktadır.
Yönetmeliğin zikredilen maddesinden, ihale komisyonunca, yapılan değerlendirme neticesinde geçerli olduğu tespit edilen tekliflerden, ihalede verilen diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olan isteklilerin tespit edileceği ve tespit edilen bu tekliflerin reddedilmeden önce yine madde metninde belirtilen usul doğrultusunda sorgulamaya tabi tutulacağı; idarelerce aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesi konularında Kurumca hazırlanan düzenlemeleri esas alacağı anlaşılmaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliğinin “Aşırı düşük teklif değerlendirmesi” başlıklı 45 inci maddesinin 45.1.1. alt maddesinde yapım işi ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin, yine madde metninde belirtilen hesaplamalar neticesinde bulunacak sınır değere göre tespit edileceği belirtilmektedir.
Bu bağlamda, idarece geçerli teklifler üzerinden yapılan hesaplama sonucunda; aşırı düşük teklif sınır değerinin 2.399.449,36 TL olarak hesaplandığı ve bu değerin altında teklif veren Ramiz Yılmaz & Şiran Müteahhitlik Ortak Girişimi, Nedsan İnş. Tic. Taah. ve San. Ltd. Şti., Özşa İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti., AY-SA Tur. İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti., Selman Özkan İnş. Müh., Halil Özkan İnşaat Müteahhidi ve Kartal İnş. Ltd. Şti. & Özkartal İnş. Ltd. Şti. Ortak Girişimine aşırı düşük olarak belirlenen tekliflerine ilişkin olarak önemli bileşenler ile ilgili ayrıntıları verilen süre içerisinde idareye sunmaları hususunun yazı ile bildirildiği;
Bunun üzerine Halil Özkan İnşaat Müteahhidi hariç diğer isteklilerin belirlenen sürede aşırı düşük teklif açıklamalarını idareye sundukları; idarece açıklamalar üzerinden yapılan değerlendirme neticesinde; en düşük teklifi sunan Ramiz Yılmaz & Şiran Müteahhitlik Ortak Girişiminin ihale konusu iş kalemlerine dair metraj hesaplamalarında miktar eksikliği olduğunun tespit edildiği dolayısıyla aşırı düşük teklif sorgusuna cevap vermeyen Halil Özkan İnşaat Müteahhidi ile birlikte anılan isteklinin teklifinin reddedildiği ve ihalenin aşırı düşük teklif açıklaması uygun kabul edilen Nedsan İnş. Tic. Taah. ve San. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı görülmüştür.
İhalede geçerli teklifler üzerinden Tebliğin 45.1.1 inci maddesi uyarınca yapılan hesaplama neticesinde aşırı düşük teklif sınır değeri 2.398.143,51 TL olarak bulunmuştur. Her ne kadar bahse konu değer idarece hesaplanan sınır değerinden farklı olsa da, bu farklılık sorgulamaya tabi olan ve olmayan isteklilere ilişkin herhangi bir değişikliğe sebep olmamaktadır.
Tebliğin anılan maddesinin 45.1.5. alt maddesinde, teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamalarda, teklifleri ekinde sundukları analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri (proforma faturalar, teklif alma yazıları, idarece istenmesi durumunda yardımcı analizler ve buna benzer) sunacakları belirtilmekte olup; devamındaki alt maddelerde; “45.1.6. İsteklilerin aşırı düşük sorgulamasına ilişkin açıklamaları belgelere dayanmalıdır. Belgelere dayanılmaksızın yapılan açıklamalar kabul edilmeyecektir. Bu çerçevede;
a) İstekliler tarafından proforma faturalarla açıklama yapılması durumunda; proforma faturada proforma fatura içeriği mala ilişkin olarak mükellefin son geçici vergi beyanname döneminde tespit edilen birim ortalama maliyet belirtilecek ve proforma faturaya, ilgili malın son geçici vergi beyanname dönemine ait bir alış ve bir satış faturası örneği eklenerek tasdik anlaşması yapılan YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM’e onaylatılacaktır. Proforma fatura veren imalatçı ise; proforma fatura ekinde, ilgili mala ilişkin imalatçının son geçici vergi beyanname döneminde çıkartılan birim maliyet cetveli verilecektir. Sunulan birim maliyet cetveli, mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından onaylı olmalıdır.
b) İsteklilerce yapılan açıklamalarda teklifin bir bölümünü oluşturan iş kısımlarına ilişkin olarak piyasada o alanda faaliyet gösteren kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması halinde; söz konusu fiyat tekliflerinin ekinde, Vergi Usul Kanununa göre tutulması zorunlu olan yasal defter ve belgelere uygunluğu YMM veya SMMM tarafından onaylanmış maliyet tespit raporunun sunulması zorunludur. Söz konusu maliyet tespit raporunda, fiyat teklifi verilen işle ilgili varsa malların birim ortalama maliyetleri ile işçilik maliyetleri belirtilmelidir. Fiyat teklifinin kapsamında sadece mal bulunuyor ise; maliyet tespit raporu yerine, piyasadan alınan mallara ilişkin olarak yukarıda belirtildiği şekilde proforma faturaların, fiyat teklifi veren kişinin üretici olması durumunda ise, son geçici vergi beyanname döneminde çıkartılan ilgili malın birim maliyet cetvelinin sunulması zorunludur.
c) İsteklinin ortağı olduğu tüzel kişiye ait işletmeden mal çekmesi veya satın alması durumunda; söz konusu malın emsal bedeli ile değerlenmesi gereklidir. Emsal bedelinin tespitinde Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri esas alınır.
ç) İsteklinin açıklamalarını kendi ürettiği mallara dayandırması durumunda; mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından onaylı, son geçici vergi beyanname dönemine ait üretim konusu mala ilişkin maliyet tespit raporunun sunulması zorunludur. Maliyet tespit raporunda üretilen mala ilişkin birim maliyetlerin gösterilmesi gerekmektedir.
d) İstekliler tarafından yapılan açıklamada, malın stoklarda bulunduğunun belirtilmesi durumunda; Vergi Usul Kanununun 182 nci maddesi gereğince tutulması gereken envanter defterinin ilgili malzeme veya mala ilişkin kısmının mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından onaylı örneğinin veya mükellefin tasdik anlaşması yaptığı YMM veya beyannamelerini imzalayan SMMM tarafından hazırlanan ve onaylanan ilgili malzeme veya mala ilişkin stok tespit raporunun sunulması zorunludur. Stok tespit raporunda mükellefin yasal defter ve belgelerine uygun ilgili malzeme veya mala ilişkin birim maliyetlerin gösterilmesi zorunludur.
45.1.7 Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojinin, yapım işinde sağlayacağı maliyet avantajının belgelere dayalı olarak açıklanması gereklidir.
45.1.8. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; sadece bu hususların neler olduğu değil, belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet avantajının da bilgi ve belgelere dayalı olarak açıklanması gereklidir.
45.1.9. Yapılan açıklamalarda, son geçici vergi beyanname dönemine ilişkin belgelendirme yapılamaması durumunda; belgelendirmede bir önceki geçici vergi beyanname dönemi esas alınır.” açıklaması yer almaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliğinin yukarıda yer verilen maddesindeki açıklamalardan; isteklilerce belgelere dayanılmaksızın yapılacak aşırı düşük teklif açıklamaların ihale komisyonları tarafından kabul edilmeyerek söz konusu tekliflerin reddedileceği; bu çerçevede, isteklilerce yapılan açıklamalarda tebliğ açıklamasında detaylı bir şekilde anlatılan hususlara riayet edilmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan, bahse konu Tebliğin “Aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde ve sözleşmenin uygulanması aşamasında kullanılmak üzere tekliflerin ekinde analizlerin istenilmesi” başlıklı 38 inci maddesinde; “…38.3. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca belirlenerek yayımlanmış birim fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek teklifleri kapsamında sunmaları durumunda, analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca belirlenmiş “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek, yayımlanmış birim fiyatın üzerinde olmamak kaydıyla, birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek teklifleri kapsamında sunmaları halinde, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir.
Örneğin; isteklinin, “basınç dayanımı C 8/10 (200 dozlu) olan demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.002 poz numaralı birim fiyatını (2009 B.F: 101,34 TL) teklif etmesi, “basınç dayanımı C 12/15 (250 dozlu) olan demirsiz beton” iş kalemi için ise, Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.003 poz numaralı birim fiyatının (2009 B.F: 107,50 TL), kar ve genel gider hariç tutarına, (107,5/1,25=86,00 TL) kendi belirlediği % 18 kar ve genel gider karşılığı eklemek suretiyle 101,48 TL (86,00 x 1,18) teklif etmesi ve teklif ettiği söz konusu birim fiyatları aşağıdaki örnek listede gösterildiği şekilde belirtmesi durumunda; bu iki iş kalemi için analiz düzenlemesi zorunlu değildir. Ancak aynı örneğe göre, basınç dayanımı C 12/15 (250 dozlu) olan demirsiz beton iş kalemi için 86,00 TL’nin altında veya 107,50 TL’nin üzerinde teklif verilmesi durumunda söz konusu iş kalemi için idarece istenen formata uygun analizin sunulması gereklidir.
Kamu kurum ve kuruluşlarının yayımlanmış birim fiyatları kullanılarak oluşturulan teklif birim fiyat listesi (Örnek)
Sıra No
Poz No
İş kaleminin adı
Kamu kurum ve kuruluş birim fiyatları
Teklif
Birim fiyatı alınan kurum/kuruluş
Kar ve genel gider dahil birim fiyat
Kar ve genel gider hariç birim fiyat
Teklif edilen kar ve genel gider
Teklif edilen birim fiyat
(TL)
(TL)
(TL)
(TL)
…
…
…
…
…
16.002
Basınç dayanımı C 8/10 (200 dozlu) olan demirsiz beton
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
101,34
101,34
…
16.003
Basınç dayanımı C 12/15 (250 dozlu) olan demirsiz beton
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
107,50
86,00
15,48
101,48
…
…
…
…
…
…
…
…
İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca belirlenerek yayımlanmış birim fiyatlar teklif edilmekle birlikte, yukarıda belirtildiği şekliyle listede belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur…
…38.8. İsteklilerin 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada; (45.1.6) maddesinde belirtildiği üzere, analiz bileşenlerine dayanak teşkil eden proforma faturaları, teklif alma yazıları, idarece istenmesi durumunda yardımcı ve/veya alt analizler ve buna benzer bütün bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir.
38.9. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaraları da belirterek liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak (45.1.6) maddesinde belirtildiği şekilde, proforma fatura, teklif alma yazısı ve buna benzer belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.
38.10. (38.3) maddesinde belirtilen şekilde kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayımlanan birim fiyatları teklif eden isteklilerin, söz konusu birim fiyatları oluşturan girdilerin rayiçlerine ilişkin olarak (45.1.6) maddesinde belirtildiği şekilde, proforma fatura, teklif alma yazısı ve buna benzer belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır…” açıklaması yer almaktadır.
Anılan Tebliğ maddesinden, isteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca belirlenerek yayımlanmış birim fiyatları teklif etmeleri ve hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını liste halinde belirterek teklifleri kapsamında sunmaları durumunda, analiz düzenlemelerinin zorunlu olmadığı; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca belirlenmiş “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek, yayımlanmış birim fiyatın üzerinde olmamak kaydıyla, birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; Tebliğde belirtilen şekilde listeyle açıklama yapmaları halinde, analiz düzenlemeleri zorunluluğunun bulunmadığı; kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayımlanan birim fiyatları teklif eden istekliler ile analizlerde, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaraları da belirterek liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak tevsik edici belge sunmalarına gerek olmadığı anlaşılmaktadır.
Tebliğ açıklamaları çerçevesinde sınır değerin altında teklif veren isteklilerin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunduğu belgelerin incelenmesi neticesinde aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
1- Ramiz Yılmaz & Şiran Müteahhitlik Ortak Girişimi tarafından, işin yapılmasında kullanılması öngörülen iş kalemleri bazında hazırlanmış teklif bedeli icmalinin, anılan iş kalemlerine ilişkin analizlerin, proforma fatura-faturaların ve diğer belgelerin sunulduğu görülmüştür. Mezkur belgelerin tetkiki neticesinde;
a) İdari şartnamenin 7.1 inci maddesinin (ğ) bendi uyarınca ihale dokümanı kapsamında verilen pursantaj tablosunda bulunan iş gruplarına ait teklif edilen fiyatların gösterilmesi gerekirken, istekli tarafından sunulan teklif bedeli icmalinde anılan fiyatlara yer verilmediği,
b) İstekli tarafından “harçlı pere yapılması (17.116)” iş kalemine ilişkin miktarın 8.196 m2, “çeşitli demir işleri yapılması yerine konması (23.176)” iş kalemine ilişkin miktarın 2.739 kg ve “düz yüzeyli beton, betonarme kalıbı yapılması (21.011)” iş kalemine ilişkin miktarın ise 4.717 m2 olarak öngörüldüğü; idarenin anılan kalemlere ilişkin yaklaşık maliyet hesaplamasında öngördüğü miktarların ise sırasıyla 19.167 m2, 4.225 kg (23.176 ve 23.167 pozları için) ve 5.834 m2 olduğu; anılan kalemlerdeki miktar farklarının isteklinin teklif ettiği birim fiyatlar ile çarpımı neticesinde; (19.167-8.196) x 37,50 + (4.225-2.739) x 4,76 + (5.834-4.717) x 13,00 = 433.006,86 TL tutar elde edildiği ve bu rakam isteklinin teklifinin %22,8’ine tekabül ettiğinden anılan iş kalemlerine dair teklif bedelinin aşırı düşük hesaplandığı,
c) İstekli tarafından verilen analizlerdeki işçiliğe ait bazı girdi miktarlarının DSİ tarafından yayımlanan birim fiyat analizlerinde öngörülen miktarlardan az olduğu; örnek vermek gerekirse, 24,90 TL/m3 birim fiyat öngörülen “taş tahkimat yapılması” iş kaleminin analizinde 1 m3 iş için isteklinin işçilik girdisi olarak sadece 1,00 saat duvarcı ustası çalışması öngördüğü; aynı işe ilişkin DSİ birim fiyat analizinde (17.090/1: 50,68 TL/m3) 1 saat duvarcı ustası çalışması yanında düz işçi için 6,5 saat ve usta yardımcısı için 2 saat çalışma öngörüldüğü yine “taş duvar yapılması”na dair iş kaleminin analizinde 1 m3 iş için isteklinin 0,50 saatlik düz işçi çalışmasını öngördüğü; söz konusu işe ilişkin DSİ birim fiyat analizinde (17.002/1: 78,51 TL7m3) düz işçi için 5,65 saat çalışma öngörüldüğü; sonuç olarak, istekli tarafından analizlerde işçilik girdilerine ait miktarların azaltılmasını sağlayan avantajlı koşullara veya teknik çözümlere dair tatmin edici, somut bilgi ve belgelerin açıklama kapsamında sunulmadığı; bu durumun da Tebliğin 45.1.8. alt maddesine aykırı olduğu,
d) Analizlerinde yer alan C 20 - C25 kalite beton ile nervürlü inşaat demiri fiyatlarını tevsik etmek amacıyla sunduğu proforma faturalar ile ekinde yer alan alım-satım faturaları ile maliyet tespit raporunun incelenmesi neticesinde; söz konusu belgelerde yer alan SMMM onayında kullanılan kaşenin 15/11/2002 tarihli ve 24937 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Serbest Muhasebeci ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin Kaşe Kullanma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik çerçevesinde temin edilen özel kaşe niteliğine haiz olmadığı;
Tespit edilmiş, her ne kadar faturalarda yer alan SMMM kaşesine dair eksiklik tamamlatılabilecek bir eksiklik olsa da tespit edilen diğer aykırılıklar dikkate alındığında; isteklinin teklifinin, idarece aşırı düşük teklif açıklaması uygun görülmediği gerekçesiyle reddedilmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
2- Nedsan İnş. Tic. Taah. ve San. Ltd. Şti. tarafından, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında, pursantaj tablosunda yer alan iş grupları için öngörülen fiyatların yer aldığı teklif icmalinin, iş gruplarına ait analizlerin, söz konusu analizlere ilişkin yardımcı ve alt analizlerin, analizlerde yer alan girdiler için öngörülen Bayındırlık ve İskan Bakanlığı rayiç listesinin, isteklinin bitirdiği işlere ait iş deneyim belgelerinin, firmalarına ait makinelere ilişkin belgelerin, firma bünyesinde çalışan inşaat mühendisine ait mezuniyet belgesi ve sigortalı hizmet listesinin ve isteklinin mali tablolarının sunulduğu görülmüştür. Bahse konu belgeler üzerinden yapılan inceleme sonucunda;
a) İstekli tarafından verilen analizlerde yer alan girdiler için Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından yayımlanan rayiçlerin kullanıldığı; ancak, analizlerdeki girdi miktarlarının DSİ tarafından yayımlanan birim fiyat analizlerinde öngörülen miktarlardan az olduğu; örnek vermek gerekirse, 14,71 TL/m3 birim fiyat öngörülen “taş tahkimat yapılması” iş kaleminin analizinde 1 m3 iş için isteklinin 0,60 saat düz işçi ve 0,80 saat taş ustası çalışmasını yeterli gördüğü; aynı işe ilişkin DSİ birim fiyat analizinde (17.090/1: 50,68 TL/m3) düz işçi için 6,5 saat, taş ustası için 1 saat ve usta yardımcısı için 2 saat çalışma öngörüldüğü yine “taş duvar yapılması”na dair iş kaleminin analizinde 1 m3 iş için isteklinin 0,60 saat düz işçi ve 0,80 saat taş ustası çalışmasını öngördüğü; söz konusu işe ilişkin DSİ birim fiyat analizinde (17.002/1: 78,51 TL7m3) düz işçi için 5,65 saat, taş ustası için 1,545 saat ve usta yardımcısı için 1,545 saat çalışma öngörüldüğü; sonuç olarak, istekli tarafından analizlerde işçilik girdilerine ait miktarların azaltılmasını sağlayan avantajlı koşullara veya teknik çözümlere dair tatmin edici, somut bilgi ve belgelerin açıklama kapsamında sunulmadığı; bu durumun da Tebliğin 45.1.8. alt maddesine aykırı olduğu;
b) İsteklinin “çeşitli demir işlerinin yapılması” iş kalemi için 23.167/1 poz numaralı DSİ birim fiyatını kullandığını belirterek, iş grubu analizlerinde anılan iş için 5,51 TL/kg birim fiyat öngördüğü; mezkur işin 2009 yılı DSİ birim fiyatının 7,34 TL/kg olup, karsız fiyatın ise 7,34/1,25= 5,87 TL/kg olarak hesaplandığı; isteklinin teklifinin hesaplanan karsız fiyattan düşük olması nedeniyle Kamu İhale Genel Tebliğinin 38 inci maddesi gereğince “çeşitli demir işlerinin yapılması” iş kalemi için analiz sunması gerektiği; ancak, istekli tarafından bahse konu analizin sunulmadığı;
Anlaşılmış, bu nedenle, isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının idarece uygun görülmesinin mevzuata aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
3- Özşa İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından, işin yapılmasında kullanılması öngörülen iş kalemleri bazında hazırlanmış teklif bedeli hesap cetvelinin, anılan iş kalemlerine ilişkin analizlerin, proforma fatura-fatura-teklif yazılarının sunulduğu görülmüştür. Bu belgeler üzerinden yapılan inceleme sonucunda;
a) İdari şartnamenin 7.1 inci maddesinin (ğ) bendi uyarınca ihale dokümanı kapsamında verilen pursantaj tablosunda bulunan iş gruplarına ait teklif edilen fiyatların gösterilmesi gerekirken, istekli tarafından sunulan teklif bedeli hesap cetvelinde anılan fiyatlara yer verilmediği;
b) “Her cins kazı yapılması” iş kalemine ilişkin miktarın 98.000 m3 ve “düz yüzeyli betonarme kalıbı yapılması” iş kalemine ilişkin miktarın 3.302,95 m2 öngörüldüğü ; idarenin anılan kalemlere ilişkin yaklaşık maliyet hesaplamasında öngördüğü miktarların ise sırasıyla 141.125,30 m3 ve 5.834 m2 olduğu; anılan kalemlerdeki miktar farklarının isteklinin teklif ettiği birim fiyatlar ile çarpımı neticesinde; (141.125,30-98.000) x 1,71 + (5.834-3.302,95) x 13,55 = 76.275,31 TL tutar elde edildiği ve istekli tarafından öngörülen kar ve genel giderin (2.142.753,50-(2.142.753,5071,15))= 279.490 TL olduğu dikkate alındığında, hesaplanan rakam kar ve genel giderin % 27’sine tekabül ettiğinden anılan iş kalemlerine dair teklif bedelinin aşırı düşük hesaplandığı,
c) İsteklinin “taş tahkimat yapılması” ve “taş duvar yapılması” iş kalemlerinin analizlerinde yer verdiği 08.021 “ocak taşı hazırlanması” girdisi için 6,50 TL/m3 ve 12,50 TL/m3 olmak üzere iki farklı fiyat teklif ettiği; 08.021 ocak taşı hazırlanması işine ait karsız DSİ fiyatının 16,70/1,25= 13,36 TL/m3 olduğu; isteklinin anılan iş için karsız DSİ fiyatından daha düşük fiyat öngörmesi nedeniyle teklif ettiği fiyatı tevsik edici belge sunması gerekirken bu belgelere teklif açıklaması içeriğinde yer vermediği;
Aynı şekilde “taş duvar yapılması” ve “harçlı pere” yapılması iş kalemlerine ait analizlerde yer verdiği “harç yapılması” girdisine 18,00 TL/m3 fiyat teklif ettiği; ancak, bu girdiye ilişkin de teklif ettiği fiyatı tevsik eden belge sunmadığı;
d) Analizlerde yer alan çam kereste, nervürlü inşaat demiri ve C 20 kalite beton fiyatlarını tevsik etmek amacıyla sunulan proforma faturalar ile ekinde yer alan alım-satım faturalarının incelenmesi neticesinde; faturalarda yer alan SMMM onayında kullanılan kaşenin 15/11/2002 tarihli ve 24937 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Serbest Muhasebeci ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin Kaşe Kullanma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik çerçevesinde temin edilen özel kaşe niteliğine haiz olmadığı;
e) Analizlerde düz işçi için 1,85 TL/ saat ücret öngörüldüğü; 2009 yılının ikinci yarısında brüt asgari ücretin 693,00 TL olduğu dikkate alındığında saatlik asgari ücretin 693,00 / 30 / 7,5= 3,08 TL/saat olduğu; dolayısıyla isteklinin düz işçilerin saatlik çalışması için analizlerde öngördüğü ücretin brüt asgari ücret üzerinden hesaplanan saatlik ücretin altında olduğu;
Tespit edilmiş, her ne kadar faturalarda yer alan SMMM kaşesine dair eksiklik tamamlatılabilecek bir eksiklik olsa da tespit edilen diğer aykırılıklar dikkate alındığında; isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının idarece uygun görülmesinin mevzuata aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
4- AY-SA Tur. İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında pursantaj tablosunda yer alan iş grupları için öngörülen fiyatlar cetvelinin, iş gruplarının keşif özetlerinin, keşif özetlerinde yer alan iş kalemlerine ait analizlerin, proforma fatura-teklif yazılarının ve demirbaş eşya defterinin sunulduğu görülmüştür. Söz konusu belgelerin tetkiki sonucunda;
a) Analizlerde yer alan çam kereste, betonarme demiri, ocak taşı ve C 20-C 25 kalite beton fiyatlarını tevsik etmek amacıyla sunulan proforma faturaların Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.6 ncı maddesinde belirtilen belgeler ile desteklenmediği;
b) “Taş duvar yapılması” ve “harçlı pere yapılması” iş kalemlerinin analizlerinde yer alan “idarece istenen dozda çimento harcı yapılması” girdisine ait analizde bulunan kum için 7,00 TL/m3 bedel öngörüldüğü; anılan malzeme için Bayındırlık ve İskan Bakanlığı rayiçlerindeki fiyatı olan 18,48 TL/m3 den daha düşük fiyat öngörülmesi nedeniyle teklif edilen fiyatı tevsik edici belge sunulması gerekirken bu belgelere teklif açıklaması içeriğinde yer verilmediği;
c) İstekli tarafından “İstifli tahkimat yapılması” iş kalemine ait analizde yer alan girdiler için Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından yayımlanan rayiçlerin kullanıldığı; ancak, anılan analizde taş ustası, taş ustası yardımcısı ve düz işçi için sırasıyla 0,75 saat, 1,5 saat ve 3,5 saat çalışma sürelerinin öngörüldüğü; aynı işe ilişkin DSİ birim fiyat analizinde (17.090/1) düz işçi için 6,5 saat, taş ustası için 1 saat ve usta yardımcısı için 2 saat çalışma öngörüldüğü; istekli tarafından analiz girdilerinin miktarlarının azaltılmasını sağlayan avantajlı koşullara veya teknik çözümlere dair bilgi ve belgelerin açıklama kapsamında sunulmadığı;
Tespit edilmiş olup, açıklanan nedenlerle, isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının idarece uygun görülmesinin mevzuata aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
5- Selman Özkan İnş. Müh. tarafından, teklif dosyası kapsamında işin yapılmasında kullanılması öngörülen iş kalemleri bazında hazırlanmış hesap cetvelinin, anılan iş kalemlerine ait analizler ile alt analizlerin ve genel gider tablosunun; aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ise proforma fatura-teklif yazılarının, araç parkı listesinin ve bitirilen işler listesinin sunulduğu görülmüştür. Söz konusu belgeler üzerinden yapılan inceleme sonucunda;
a) İdari şartnamenin 7.1 inci maddesinin (ğ) bendi uyarınca ihale dokümanı kapsamında verilen pursantaj tablosunda bulunan iş gruplarına ait teklif edilen fiyatların gösterilmesi gerekirken, istekli tarafından sunulan hesap cetvelinde anılan fiyatlara yer verilmediği;
b) Analizlerde yer alan çimento, demir, kereste, profil demir, sac, C 20-C 25 kalite beton ve kum fiyatlarını tevsik etmek amacıyla sunulan proforma faturaların Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.6 ncı maddesinde belirtilen belgeler ile desteklenmediği;
c) Analizlerde düz işçi için 3,00 TL/ saat saatlik ücret öngörüldüğü; saatlik asgari ücretin 693,00 / 30 / 7,5= 3,08 TL/saat olduğu dikkate alındığında isteklinin düz işçilerin saatlik çalışması için analizlerde öngördüğü ücretin brüt asgari ücret üzerinden hesaplanan saatlik ücretin altında olduğu;
d) 17,49 TL/m3 birim fiyat teklif verilen “taş tahkimat yapılması” iş kaleminin analizinde 1 m3 iş için 2,00 saat düz işçi, 1,00 saat taş ustası ve 1,00 saat usta yardımcısı çalışmasının öngörüldüğü ; aynı işe ilişkin DSİ birim fiyat analizinde (17.090/1: 50,68 TL/m3) düz işçi için 6,5 saat, taş ustası için 1 saat ve usta yardımcısı için 2 saat çalışma öngörüldüğü; ancak, istekli tarafından anılan işçilik girdilerine ait miktarların azaltılmasına imkan sağlayan avantajlı koşullara veya teknik çözümlere ilişkin bilgi ve belgelere açıklama kapsamında yer vermediği;
e) İstekli tarafından “düz yüzeyli kalıp yapılması (21.011)” iş kalemine ilişkin metraj miktarının 4.213 m2 ve C20 kalite beton iş kalemine ilişkin metraj miktarının 1.441 m3 olarak hesaplandığı; ancak, idarenin anılan kalemlere ilişkin yaklaşık maliyet hesaplamasında öngördüğü miktarların ise sırasıyla 5.834 m2 ve 2.110,77 m3 olduğu; sonuç olarak, isteklinin söz konusu iş kalemleri için öngördüğü metraj miktarının idarenin miktarlarından %30 mertebelerinde düşük olduğu ve anılan kalemlerdeki miktar farklarının isteklinin teklif ettiği birim fiyatlar ile çarpımı neticesinde; (5.834-4.213) x 13,64 + (2.110,77-1.441) x 60,50 = 62.631,53 TL tutar elde edildiği ve bu rakam istekli tarafından öngörülen karın (40.900 TL) üzerinde olduğundan teklif bedelinin aşırı düşük hesaplandığı,
Tespit edilmiş olup, açıklanan nedenlerle, isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının idarece uygun görülmesinin mevzuata aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
6- Kartal İnş. Ltd. Şti. & Özkartal İnş. Ltd. Şti. Ortak Girişimi tarafından, teklif dosyası kapsamında pursantaj tablosunda yer alan iş gruplarına ilişkin hesap cetvelleri icmalinin, iş gruplarına ait hesap cetvellerinin, iş gruplarında yer alan iş kalemlerine ait analizlerin ve yardımcı analizlerin; aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında, pursantaj tablosunda yer alan iş gruplarına ait karsız hesap cetvelleri icmalinin, iş grupları için öngörülen karsız fiyat cetvellerinin, genel giderlere ait hesap cetvelinin, proforma fatura-teklif yazılarının, pilot ortağa ait araç parkı listesi, pilot ortak ve özel ortak bünyesinde çalışan personele ait sigortalı hizmet listeleri ile son 15 yılda bitirilmiş işler listesinin sunulduğu görülmüştür.
Anılan belgeler üzerinden yapılan inceleme neticesinde; analizlerde yer alan çam kereste, C 20-C 25 kalite beton dökülmesi, betonarme demiri, ocak taşı ile blokaj yapılması işçiliği, harçlı pere yapılması işçiliği ve harçlı duvar yapılması işçiliği fiyatlarını tevsik etmek amacıyla sunulan proforma faturaların veya fiyat tekliflerinin Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.6 ncı maddesinde belirtilen belgeler ile desteklenmediği görüldüğünden, isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının idarece uygun görülmesinin mevzuata aykırı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Bu itibarla, yaptıkları aşırı düşük teklif açıklamaları kabul edilen Nedsan İnş. Tic. Taah. ve San. Ltd. Şti., Özşa İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti., AY-SA Tur. İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti., Selman Özkan İnş. Müh. ve Kartal İnş. Ltd. Şti. & Özkartal İnş. Ltd. Şti. Ortak Girişiminin açıklamalarının yukarıda yer verilen nedenlerle uygun olmadığı tespit edildiğinden anılan isteklilerin tekliflerinin reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmuştur.
Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, aşırı düşük teklif açıklamaları Kamu İhale Genel Tebliğinde yer alan düzenlemelere aykırı olan Nedsan İnş. Tic. Taah. ve San. Ltd. Şti., Özşa İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti., AY-SA Tur. İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti., Selman Özkan İnş. Müh. ve Kartal İnş. Ltd. Şti. & Özkartal İnş. Ltd. Şti. Ortak Girişiminin tekliflerinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanunun 65 inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 60 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere;
4734 sayılı Kanunun 54 üncü maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,
Esasta
Oybirliği, gerekçede oyçokluğu ile karar verildi.
Karşı Oy:
GEREKÇEDE KARŞI OY
İncelemeye konu ihaleyle ilgili şikayette; Aşırı Düşük Sınır Değerin altındaki isteklilerin aşırı düşük teklif sorgulamasıyla ilgili olarak yaptıkları açıklamaların Kamu İhale Genel Tebliğinin 45 imci maddesine uygun olmadığı, iddiasına yer verilmiştir.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin "Aşın düşük teklifler" başlıklı 60 inci maddesindeki düzenlemeye göre; ihale komisyonlarınca yapılan değerlendirmeler neticesinde geçerli olduğu tespit edilen tekliflerden, ihalede verilen diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olan isteklilerin tespit edileceği ve tespit edilen bu tekliflerin reddedilmeden önce yine madde metninde belirtilen usul doğrultusunda sorgulamaya tabi tutulacağı; idarelerce aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesi konularında Kurumca hazırlanan bu husuta ki düzenlemeleri esas alacağı anlaşılmaktadır.
Ayrıca; Kamu İhale Genel Tebliğinin "Aşın düşük teklif değerlendirmesi" başlıklı 45 inci maddesinin 45.1.1. alt maddesinde yapım işi ihalelerinde aşın düşük tekliflerin, yine madde metninde belirtilen hesaplamalar neticesinde bulunacak sınır değere göre tespit edileceği belirtilmektedir. İncelenen ihalede idarece geçerli teklifler üzerinden yapılan hesaplama sonucunda; aşın düşük teklif sınır değerinin 2.398.143,51 TL olarak hesaplandığı ve bu değerin altında teklif veren Ramiz YILMAZ & Şiran Müteahhitlik Ortak Girişimi, Nedsan İnş. Tic. Taah. ve San. Ltd. Şti., Özşa İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti., AY-SA Tur. İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti., Selman ÖZKAN İnş. Müh., Halil ÖZKAN inşaat Müteahhidi ve Kartal İnş. Ltd. Şti. & Ozkartal İnş. Ltd. Şti. Ortak Girişimine aşın düşük olarak belirienen tekliflerine ilişkin olarak önemli bileşenler ile ilgili ayrıntıları verilen süre içerisinde idareye sunmaları hususunun yazı ile bildirildiği, bunun üzerine Halil ÖZKAN İnşaat Müteahhidi hariç diğer isteklilerin belirlenen sürede aşın düşük teklif açıklamalarını idareye sundukları; idarece açıklamalar üzerinden yapılan değerlendirme neticesinde; en düşük teklifi sunan Ramiz YILMAZ & Şiran Müteahhitlik Ortak Girişiminin ihale konusu iş kalemlerine dair metraj hesaplamalarında miktar eksikliği olduğunun tespit edildiği dolayısıyla aşırı düşük teklif sorgusuna cevap vermeyen Halil ÖZKAN İnşaat Müteahhidi ile birlikte anılan isteklinin teklifinin reddedildiği ve ihalenin aşırı düşük teklif açıklaması uygun kabul edilen Nedsan İnş. Tic. Taah. ve San. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı görülmüştür.
Tebliğ açıklamaları çerçevesinde sınır değerin altında teklif veren isteklilerin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunduğu belgelerin incelenmesi neticesinde; Kurul tarafından aşırı düşük teklif açıklamaları Kamu İhale Genel Tebliğinde yer alan düzenlemelere aykırı olan Nedsan İnş. Tic. Taah. ve San, Ltd. Şti., Özşa inş. San. ve Tic. Ltd. Şti., AY-SA Tur. İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti., Selman ÖZKAN İnş. Müh. ve Kartal inş. Ltd. Şti. & Özkartal İnş. Ltd. Şti. Ortak Girişiminin tekliflerinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi yönünde “Düzeltici İşlem Tesisine” karar verilmiştir.
Söz konusu isteklilerden :
Ramiz Yılmaz& Şiran Müh. Ortak girişimin;
- Pursantaj tablosunda iş guruplarına ait teklif edilen fiyatların göstermesi gerekirken, teklif bedeli icmalinde bu fiyatlarlara yer vermemesi,
-Bazı iş kalemlerine ilişkin miktarlarla, idarenin yaklaşık maliyet hesaplamasında öngördüğü miktarlar arasında çok büyük farkların bulunması,
NEDSAN İnş.Tic.Taah. ve San.Ltd.Şti .nin;
-Çeşitli demir işlerinin yapılması iş kalemi için DSİ birim fiyatlarını kullandığını belirtmesine rağmen , isteklinin teklifinin karsız DSİ birim fiyatının altında olması nedeniyle bu iş kalmi için analiz sunması gerektiği halde, bahse konu analizi sunmaması,
ÖZSA İnş.Tic.Taah. ve San.Ltd.Şti .nin;
- Pursantaj tablosunda iş guruplarına ait teklif edilen fiyatların göstermesi gerekirken, teklif bedeli icmalinde bu fiyatlarlara yer vermemesi,
-Analizlerindeki işçilik TL./saat ücretinin brüt asgari ücret üzerinden hesaplanan saatlik ücretin altında olması,
-Bazı iş kalemlerine ilişkin miktarlarla, idarenin yaklaşık maliyet hesaplamasında öngördüğü miktarlar arasında çok büyük farkların bulunması,
AY-SA Tur İnş.Tic.Taah. ve San.Ltd.Şti .nin;
-Analizlerinde ye alan fiyatlarını tevsik amacıyla sunduğu proforma faturlarını Kamu İhgale genel Tebliğinin 45.1.6. ncı maddesinde belirtilen belgeler ile desteklememesi,
-Analizlerinde yer alan fiyatlarını tevsik amacıyla sunduğu proforma faturlarını Kamu İhgale genel Tebliğinin 45.1.6. ncı maddesinde belirtilen belgeler ile desteklememesi,
Selman ÖZKAN İnş.Mühendisliğinin:
-Pursantaj tablosunda iş guruplarına ait teklif edilen fiyatların göstermesi gerekirken, teklif bedeli icmalinde bu fiyatlarlara yer vermemesi,
-Analizlerindeki işçilik TL./saat ücretinin brüt asgari ücret üzerinden hesaplanan saatlik ücretin altında olması,
-Analizlerinde yer alan fiyatlarını tevsik amacıyla sunduğu proforma faturlarını Kamu İhgale genel Tebliğinin 45.1.6. ncı maddesinde belirtilen belgeler ile desteklememesi,
Kartal İnş.Ltd. Şti.nin;
-Analizlerinde ye alan fiyatlarını tevsik amacıyla sunduğu proforma faturlarını Kamu İhgale genel Tebliğinin 45.1.6. ncı maddesinde belirtilen belgeler ile desteklememesi,
Nedeniyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılarak “Düzeltici İşlem Tesisi” kararına katılmakla birlikte, anılan isteklilerden
Ramiz Yılmaz& Şiran Müh. Ortak girişimi, NEDSAN İnş.Tic.Taah. ve San.Ltd.Şti. , AY-SA Tur İnş.Tic.Taah. ve San.Ltd.Şti., Selman ÖZKAN İnş.Mühendisliği, firmalarının bir kısım analizlerinde işçilik miktarlarını DSİ ve/veya Bayındırlık Bakanlığı tarafından yayınlanan birim fiyat analizlerinde öngörülen işçilik girdi miktarlarından az olarak göstermelerini sağlayan avantajlı koşullara veya teknik çözümlere dair tatmin edici, somut bilgi ve belgelerin açıklama kapsamında sunmadıkları gerekçesiyle de tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmaması gerekmektedir.Çünkü belli bir iş kaleminin farklı kişilerce farklı zaman aralığında gerçekleştirmeleri mümkün olup, bu kişilerin performansları ile ilgili bir husustur.
Performansa dayalı bir işin isteklilerden izahını istemenin analiz mantığıyla bağdaşır bir yönü bulunmadığı gibi, isteklilerden bu konuda tevsik edici bir belge istenmesi durumunda böyle bir belgenin kimin tarafından düzenleneceğinin de belirlenmesi gerekir. Aksi halde, sorumluluğu olmayan kişilerce düzenlenmiş bu tür performans belirleyen belgelere gerek idarelerce gerekse Kurumca itibar edilip edilmeyeceği şeklindeki bir tartışmaya da neden olunacaktır. Bayındırlık Bakanlığı Birim Fiyat analizlerindeki işçilik girdi miktarlarının ortalama değerler olduğu dikkate alınarak bu değerlerden makul bir sapma gösteren açıklamaların kabul edilebilirliği düşünülmekle birlikte; yukarıda adı geçen isteklilerce verilen rakamların makul oranlarda olmaması
nedeniylede tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmaları, işçilik girdi miktarlarından az olarak göstermelerini sağlayan avantajlı koşullara veya teknik çözümlere dair tatmin edici, somut bilgi ve belgelerin açıklama kapsamında sunmadıkları gerekçesiyle de tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmaması gerektiği şeklindeki düşüncemle Kurul’un “Düzeltici İşlem Tesisi” kararına katılıyorum.
Abdullah DÜNDAR
Kurul Üyesi
EK GEREKÇE
İncelemeye konu ihalede;
İhale ilan metninin 9. maddesinin; “… Teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatlar ile bu fiyatlara ilişkin idarenin tanımladığı yapım şartlarına göre ihale dökümanı kapsamında verilen analiz formatına uygun analizler ve teklif bedelini gösteren hesap cetveli sunulacaktır. …” şeklinde düzenlendiği belirlenmiştir.
İdari şartnamenin 7.1 (ğ) maddesinde; teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatlar ile bu fiyatlara ilişkin idarenin tanımladığı yapım şartlarına uygun analizler ve teklif bedelini gösteren hesap cetveli istenilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 10. maddesinin (b) bendinde, ihaleye katılacak isteklilerden, mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak istenebilecek bilgi ve belgeler 9 madde halinde belirtildikten sonra, ihale konusu işin niteliğine göre, belirtilen bilgi ve belgelerden hangilerinin yeterlik değerlendirmesinde kullanılacağı, ihale dokümanında ve ihale veya ön yeterliğe ilişkin ilan veya davet belgelerinde belirtileceğinin hüküm altına alındığı; sayılan belgeler arasında “analizlere” yer verilmediği anlaşılmıştır.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 30. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde; “Yaklaşık maliyeti, eşik değerin onda birine eşit ve bu değerin üzerinde olan ihalelerde, idare tarafından isteklilerden aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi ile sözleşmenin uygulanması aşamasında kullanılmak üzere teklifleri ekinde;
1) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, teklif bedelini oluşturan iş kalemleri ve/veya iş gruplarına ait miktarlar ve bunlara ait birim fiyatlar ile bu fiyatlara ilişkin idarenin tanımladığı yapım şartlarına göre ihale dokümanı kapsamında verilen analiz formatına uygun analizler ve teklif bedelini gösteren hesap cetveli,
2) Teklif birim fiyatlı işlerde; teklif edilen fiyatlara ilişkin olarak idarenin tanımladığı her bir iş kaleminin yapım şartlarına göre ihale dokümanı kapsamında verilen analiz formatına uygun analizler,
istenir.
Teklifin aşırı düşük bulunması halinde ise, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapılacak açıklamada, ayrıca bu analizlere dayanak teşkil eden bütün bilgi ve belgeler (proforma faturalar, malzemeye ilişkin teklif alma yazıları, yardımcı analizler ve buna benzer) sunulur.” hükmü yer almaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliğinin 38. maddesinde; “38.1. Uygulama Yönetmeliğinin “İstenecek belgeler” başlıklı 30 uncu maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi hükmü uyarınca,
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; teklif edilecek birim fiyatlara ilişkin olarak idare tarafından, tanımladığı her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; idare tarafından teklif bedelini oluşturacak iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının düzenlenerek ihale dokümanı kapsamında isteklilere verilmesi gerekmektedir. …” düzenlemesi yer almaktadır.
05.03.2009 tarihinde yürürlüğe giren Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ile yürürlükten kaldırılan, 11.09.2003 tarihli, 25226 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 34. maddesine 08.06.2004 tarih ve 25486 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelikle eklenen 3. fıkrasında yer alan “… isteklilerden teklifleri ekinde …” sözcüklerinin iptali istemiyle açılan davada; Danıştay 13. Dairesinin 09.01.2009 tarih ve E:2006/731, K:2009/116 sayılı kararı ile, “… 4734 sayılı Yasa’nın ihaleye katılım kurallarını düzenleyen bölümünde yer alan 10. Maddesinin (h) fıkrası uyarınca isteklilerin, tekliflerinin ekinde istenilen belgeleri vermemeleri halinde, ihale dışı bırakılmaları sonucu doğuracağından, Yasa’da düzenlenmeyen bir belgenin, yönetmelik hükmü ile istenebilecek belgeler kapsamına dahil edilmesine hukuken olanak bulunmamaktadır. Bu itibarla teklifler değerlendirildikten sonra, ancak aşırı düşük tekliflerin varlığı halinde Yasa’nın 38. Maddesi uyarınca istenmesi mümkün olan analizlerin böyle bir durumun ortaya çıkıp çıkmayacağının belli olmadığı tekliflerin verilmesi aşamasında, bir ihaleye katılım şartı olarak istenilmesine olanak sağlayan Yönetmelik hükmünde yer alan “… isteklilerden tekliflerinin ekinde …” ibaresinde ve bu ibareye dayanılarak tesis edilen dava konusu işlemin 1. Maddesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır. …” gerekçesiyle anılan düzenlemenin iptaline karar verilmiştir.
Anayasa’nın 138. maddesinde; “… Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez.” hükmü yer almakta olup, 2577 sayılı Kanun’un 28. maddesinin dördüncü fıkrasında da; “Mahkeme kararlarının (otuz) gün içinde kamu görevlilerince kasten yerine getirilmemesi halinde ilgili, idare aleyhine dava açabileceği gibi, kararı yerine getirmeyen kamu görevlisi aleyhine de tazminat davası açılabilir.” hükmü yer almaktadır.
Anayasa’nın 138 ve 2577 sayılı Yasa’nın 28. Maddesi uyarınca yargı kararlarının, geciktirilmeksizin uygulanması gerektiği ve etkisiz kılacak düzenleme yapılamayacağı açıktır.
Öte yandan, Anayasa’nın 124. maddesi gereği Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzelkişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak koşuluyla yönetmelikler çıkarabileceği açıktır. Yönetmelikler, yasa tekniğine uygun olmaması ve güçlükler bulunması nedeniyle yasal düzenlemelerde yer almayan ancak idarenin işleyişi ve kamu yararı için önceden belirlenmesi zorunlu bulunan teknik konu ve ayrıntıları yasal çerçeve içerisinde kalmak koşuluyla düzenleyebilir. Kamu idaresi tarafından görev alanına giren konularda yönetmelikler yapılırken dayanağı yasanın bütününe bağlı kalınması zorunlu olduğu gibi yasayı ve yasanın amacını aşar veya yasa konusu alanlara girer nitelikte düzenleme yapma olanağı da bulunmamaktadır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda, 05.12.2008 tarih ve 27075 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5812 sayılı Kanun’la yapılan değişiklik kapsamında da “ihaleye katılımda yeterlik” kriterlerini belirleyen 10. maddede “analizlerin de istenebileceğine” ilişkin bir düzenlemenin yer almadığı görülmektedir.
Bu nedenle, Yasa’da düzenlenmeyen bir belgenin Yönetmelik ve Tebliğ hükümleri ile istenebilecek belgeler kapsamına dahil edilmesine hukuken olanak bulunmamaktadır.
Anılan Kanun hükmü ve Danıştay Onüçüncü Dairesinin kararı birlikte değerlendirildiğinde, Kanun’da belirtilmeyen ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterlik kriterine ilişkin olarak Yönetmelik ve Tebliğle düzenleme yapılması mümkün olmadığından, teklifler değerlendirildikten sonra, ancak aşırı düşük tekliflerin varlığı halinde Yasanın 38. Maddesi uyarınca istenmesi mümkün olan analizlerin, böyle bir durumun ortaya çıkıp çıkmayacağının belli olmadığı, haliyle de ihale üzerinde kalanda belli olmadan, sözleşme aşamasındaki duruma ilişkin düzenleme yapılarak, teklif ekinde tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında, ihaleye katılım şartı olarak istenilmesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Diğer taraftan, anılan Yönetmelik hükmü uyarınca, istekliler tarafından idarece istenilen analiz formatına uygun analiz sunamayan isteklilerin teklifleri değerlendirme dışı bırakılacağından, geçerli teklif sayısı dikkate alınarak sınır değer tespiti yapılacak olup, teklif ekinde analiz sunmayan ya da eksik analiz sunan isteklilerin tekliflerinin değerlendirme dışı kalması sonucunda aşırı düşük teklif sorgulamasına esas teşkil eden sınır değer değişecektir. Bir diğer husus ise, analizlerin sunulup sunulmadığına ilişkin tespit yapıldıktan sonra, analizlerin tam olarak sunulmuş olmasına rağmen, aşırı düşük teklif sınır değer tespiti yapılmadan analizlerin içerik denetimi yapılarak uygun olmayan analiz olması durumunda tekliflerin değerlendirilme dışı bırakılması sonucunda da geçerli teklif sayısı değişeceğinden aşırı düşük teklif sorgulamasına esas teşkil edecek sınır değer de değişecektir.
Bu itibarla, tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında bir yeterlik ölçütü olarak analizlerin istenmesi, belki de sınır değerin üzerinde olacağı için aşırı düşük teklif sorgulamasına tâbi tutulmayacak bir isteklinin değerlendirme dışı kalmasına yol açabileceği gibi, bu isteklinin de değerlendirme dışı kalmasının sınır değeri değiştireceği ve ihalenin sonucuna esaslı etki edeceği açıktır.
4734 sayılı Kanunun 56. Maddesinin 2. Fıkrasında; “Kurum itirazen şikayet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından inceler. İdare tarafından şikayet veya itirazen şikayet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirazen şikayet başvuruları ise idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı incelenir.” hükmü mevcuttur.
Ancak, hukuka aykırılığın saptanması durumunda idare görevlilerinin yetkileri ile yargıçların yetkilerinin sınırlarının aynı olmadığı da izahtan varestedir.
İnceleme kapsamındaki ihalede, ihale konusu işi oluşturan iş kalemlerine ilişkin analizlerin isteklilerden teklifleri ekinde istenmesi 4734 sayılı Yasa’ya aykırılık oluşturmakta ise de, bu konuda idareye şikâyet başvurusunda bulunulmadığı anlaşıldığından, bu hukuki koşullar çerçevesinde; yazılı gerekçelerle “düzeltici işlem belirlenmesine” yönelik karara katılıyoruz.
Adem KAMALI Erkan DEMİRTAŞ
Kurul Üyesi Kurul Üyesi
site analysis